HỆ BÀI TIẾT
Bài tiết là hoạt động cuả cơ thể lọc và thải các chất cặn bã do quá trình trao đổi chất của tế bào và cơ thể …
1.BÀI TIẾT LÀ GÌ?
Khái niệm: Bài tiết là hoạt động của cơ thể lọc và thải các chất cặn bã do quá trình trao đổi chất của tế bào và cơ thể tạo ra (CO2, nước tiểu, mồ hôi,…)hoặc một số chất được đưa vào cơ thể quá nhiều có thể gây hại cho cơ thể (các ion, thuốc …). Các sản phẩm chủ yếu và cơ quan thực hiện bài tiết.
| Sản phẩm thải chủ yếu | Cơ quan bài tiết chủ yếu |
| CO2 | Phổi |
| Nước tiểu | Thận |
| Mồ hôi | Da |
Thận thải tới 90% các sản phẩm bài tiết hòa tan trong máu (trừ CO2), khoảng 10% còn lại do da đảm nhiệm.
Khi sự bài tiết các chất thải bị trì trệ bởi 1 lý do nào đó → các chất thải bị tích tụ trong máu → biến đổi tính chất của môi trường trong cơ thể → cơ thể bị nhiễm độc → mệt mỏi, nhức đầu, thậm chí hôn mê và chết.
2. CẤU TẠO CỦA HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Hệ bài tiết nước tiểu gồm: thân, ống dẫn nước tiều, bóng đái và ống đái. Trong đó, cơ quan quan trọng nhất là thận.
Cấu tạo của thận gồm:
Phần vỏ và phần tủy với các đơn vị chức năng của thận cùng các ống góp và bề thận. Thân gồm 2 quả. Mỗi quả thận có tới 1 triệu đơn vị chức năng đề lọc máu và hình thành nước tiều.
+ Thân: Điều chỉnh các chất điện phân, duy trì sự ồn định axit-base và điều chỉnh huyết áp. Các quả thận đóng vai trò là bộ lọc máu tự nhiên trong cơ thể và các chất thải theo niệu quản được dẫn đến bàng quang đề thải ra ngoài.
+ Ống dẫn nước tiểu: Dẫn nước tiều xuống bóng đái.
+ Bóng đái: Là nơi chứa nước tiều trước khi thải ra ngoải.
+ Ống đái: Thải nước tiều ra bên ngoài.
3.Chức năng của thận
Ngoại tiết :
Loại bỏ các sản phẩm chuyển hóa, chất dư thừa, chất độc ra nước tiểu ⇢ giữ hằng định nồng độ các chất trong máu.
+Lọc: Xảy ra tại cầu thận.
+Tái hấp thu và bài tiết: xảy ra tại ống thận, tái hấp thu các chất còn cần thiết và bài tiết thêm các chất thải chưa lọc hết .
Nội tiết:
+Tiết renin: điều hòa huyết áp
+Tiết erythropoietine: kích tạo hồng cầu
+Chuyển hóa vitamin D, tạo calcitriol
4.VAI TRÒ CỦA HỆ BÀI TIẾT ĐỐI VỚI CƠ THỂ
Lọc các chất thải dư thừa và các chất độc hại khác để duy trì tính ổn định của môi trường trong.
Giúp cơ thể thải các chất độc hại dư thừa ra môi trường ngoài.
Đảm bảo tính chất môi trường bên trong cơ thể luôn ổn định tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động trao đổi chất diễn ra bình thường.
5. MỘT SỐ BỆNH THƯỜNG XẢY RA
Ở HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU :
Nhiễm trùng đường tiết liệu.
Tiểu không tự chủ.
Viêm bàng quang kẽ.
Ung thư bàng quang.
Sỏi thận.
Suy thận.
6. THÓI QUEN TỐT GIÚP
HỆ BÀI LUÔN TIẾT KHỎE MẠNH
– Uống đủ nước: Không được uống ít nước sẽ làm tảng nguy cơ thận bị nhiễm độc, do thận sẽ không đủ nước đề co bóp đẩy cặn bã và độc tố ra ngoài.
– Giảm lượng muối tiêu thụ
– Thường xuyên vận động vừa sức
– Kiểm soát đường huyết: Với những người bị bệnh tiểu đường hoặc có nguy cơ có lượng đường huyết cao là những đối tượng dễ làm tồn thương thận. Một khi các tế bào của cơ thề không thề sử dụng hết đường trong máu, thận buộc phải làm việc nhiều hơn đề lọc máu. Điều này xảy ra trong thời gian dài có thề làm nguy hiềm đến tính mạng.
-Theo dõi huyết áp: Huyết áp cao là yếu tố ảnh hưởng sẽ kéo theo các hệ luy về sức khỏe như tiều đường tim mạch hoặc cholesterol tăng tăng cao gây tổn thương đến thận. Khi huyết áp tăng cao sẽ làm dày các thành mạch và gây hẹp lòng mạch máu. Quá trình lọc máu trở nên khó khăn hơn, các chất thải của cơ thề sẽ bị ứ đọng lại trong máu và theo thời gian sẽ gây hại cho thận.
– Hạn chế sử dụng rượu bia và ngưng hút thuốc lá: Nếu thường xuyên uống quá nhiều bia rượu nồng độ cồn trong máu tăng cao, thận làm việc hết công suất mà khó có thề đào thải hết độc tố ra ngoài. Điều này có thể dẫn đến viêm thận cấp tính hoặc mãn tính.
