Bệnh mạch vành là một bệnh lý tim mạch phổ biến có nguy cơ tử vong rất cao xảy ra ở cả nam và nữ. Ở phụ nữ, tỷ lệ tử vong tăng lên sau khi mãn kinh và đến tuổi 75, có thể bằng hoặc thậm chí cao hơn so với nam giới.
Tổng quan về bệnh mạch vành
Bệnh động mạch vành (CAD) đặc trưng bởi sự giảm lưu lượng máu qua các động mạch vành, thường là do sự hình thành các mảng xơ vữa.
Các dấu hiệu lâm sàng của CAD bao gồm thiếu máu cơ tim không có triệu chứng rõ ràng, đau thắt ngực, hội chứng mạch vành cấp (đau thắt ngực không ổn định, nhồi máu cơ tim), và thậm chí là tử vong do tim.
Chẩn đoán CAD dựa trên các dấu hiệu lâm sàng, ECG, thử nghiệm gắng sức và đôi khi cần sử dụng chụp động mạch vành. Phòng ngừa CAD liên quan đến việc điều chỉnh các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được (như tăng cholesterol, cao huyết áp, thiếu hoạt động thể chất, béo phì, đái tháo đường, và hút thuốc).
Đối với điều trị, cả thuốc và các phương pháp can thiệp như phẫu thuật được sử dụng để giảm thiểu thiếu máu cục bộ và khôi phục hoặc cải thiện lưu lượng máu qua mạch vành.
Bệnh mạch vành có chữa khỏi hoàn toàn không?
“Sống chung với lũ thì nên thích ứng và biết cách sống như thế nào cùng với nó”. Bệnh động mạch vành, mặc dù không thể hoàn toàn chữa khỏi, nhưng người bệnh có thể thực hiện các biện pháp kiểm soát để ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và cải thiện sức khỏe.
Tuân thủ kế hoạch điều trị của bác sĩ là yếu tố quan trọng để tạo cơ hội cho một cuộc sống dài và khỏe mạnh. Theo BS.CKII Huỳnh Ngọc Long, để giảm nguy cơ đau tim hoặc bệnh tim nặng hơn, mỗi người cần:
- Thay đổi lối sống: Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh với ít muối và chất béo hơn; tăng cường hoạt động thể chất; duy trì cân nặng khỏe mạnh và từ bỏ thuốc lá.
- Điều trị các yếu tố nguy cơ: Xử lý các yếu tố nguy cơ như cholesterol cao, tăng huyết áp hoặc nhịp tim không đều.
- Chủ động tầm soát: Đề phòng bệnh mạch vành và thực hiện các quy trình như nong mạch vành hoặc phẫu thuật bắc cầu mạch vành để khôi phục lưu lượng máu đến tim.
Tuổi thọ của những bệnh nhân mạch vành
Bệnh mạch vành sống được bao lâu? Mọi bệnh lý, bao gồm cả bệnh mạch vành, khi được điều trị theo đúng phác đồ, mang lại khả năng sống đến độ tuổi 70-80 hoặc thậm chí lâu hơn. Ngược lại, nếu bệnh mạch vành không được điều trị kịp thời, nguy cơ những cơn nhồi máu cơ tim sẽ đe dọa tính mạng bất cứ lúc nào.
Trong thời đại y học hiện đại, bệnh mạch vành có thể được kiểm soát, giúp kéo dài tuổi thọ cho người bệnh. Ngay cả trong trường hợp nặng, khi cần đặt stent mạch vành, bệnh nhân vẫn có thể sống từ 10-15 năm nếu nhận được sự chăm sóc kỹ lưỡng và điều trị phù hợp.
Nếu ta nhìn vào sự thật: Có người sống đến 130 tuổi, 100 tuổi hoặc chỉ 75 tuổi. Khi thực hiện giải phẫu tử thi, các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng các mạch vành cũng có thể bị co lại hoặc tắc nghẽn gần như hoàn toàn. Theo BS.CKII Huỳnh Ngọc Long, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, có 3 bài toán đơn giản để tính tốc độ co lại của mạch vành trong 3 nhóm người trên:
- Nếu người đó sống đến 130 tuổi và mạch vành co lại 100%. Khi đó, tốc độ co lại được tính là 100%/130 tuổi, cho kết quả 0.8%/năm.
- Nếu người đó sống đến 100 tuổi và mạch vành co lại 100%. Bài toán tính tốc độ co lại là 100%/100 tuổi, cho kết quả 1%/năm.
- Nếu người đó sống đến 75 tuổi và mạch vành co lại 100%. Bài toán tính tốc độ co lại là 100%/75 tuổi, cho kết quả 1.4%/năm.
Kết quả trên cho thấy rằng để sống khỏe lâu và thọ, chúng ta cần giảm tốc độ co lại của mạch vành, tốc độ hẹp mạch vành. Tuy nhiên, điều này chỉ áp dụng cho các trường hợp mạch vành co lại ổn định, mạn tính. Trong thực tế, còn có các trường hợp cấp tính như nhồi máu cơ tim cấp tính, xảy ra đột ngột và có thể dẫn đến tử vong rất nhanh chóng.
Các yếu tố làm giảm tuổi thọ của người bị bệnh mạch vành
Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ của bệnh nhân mắc bệnh mạch vành, bao gồm các bệnh lý kèm theo, chế độ dinh dưỡng và căng thẳng tâm lý. Chi tiết như sau:
Bệnh lý đi kèm giảm tuổi thọ
- Tiểu đường: Bệnh nhân mạch vành mắc tiểu đường có tỷ lệ tử vong tăng lên 65% trong 15 năm.
- Tăng huyết áp: Áp lực máu cao gây xơ cứng mạch máu và kết hợp với các mảng xơ vữa, làm trầm trọng tình trạng thiếu máu cơ tim.
- Rối loạn mỡ máu: Tăng cholesterol xấu và rủi ro cao hơn.
Lối sống không lành mạnh
Người hút thuốc, uống rượu, ăn chế độ nhiều lipid, ít vận động có thể tích tụ lượng LDL – cholesterol, làm suy giảm chức năng tim và tăng tốc độ phát triển các mảng xơ vữa, dẫn đến tắc mạch vành.
Tâm lý thường xuyên căng thẳng
Trạng thái căng thẳng tâm lý thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của các mảng xơ vữa và gây co thắt mạch máu. Cả hai tác động này đều làm tăng nguy cơ bệnh mạch vành trở nên nghiêm trọng hơn, có thể gây ra các cơn nhồi máu cơ tim đe dọa đến tính mạng.
Các phương pháp cải thiện tuổi thọ cho người bệnh mạch vành
Có một số phương pháp hỗ trợ gia tăng tuổi thọ cho người bệnh mạch vành như sau:
Thay đổi lối sống tích cực
- Tập thể dục đều đặn: Thực hiện hoạt động thể chất ít nhất 30 phút mỗi ngày, chẳng hạn như đi bộ nhanh, để giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim.
- Kiểm soát chế độ dinh dưỡng: Giảm lượng cholesterol và hạn chế gia vị trong khẩu phần. Đối mặt với chất béo, hạn chế đường để kiểm soát mỡ máu.
- Hạn chế hút thuốc và uống rượu: Không hút thuốc, không uống rượu bia: Đối mặt với thừa cân, cần thực hiện giảm cân để cải thiện tình trạng sức khỏe.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp
- Hạn chế thực phẩm chứa cholesterol cao như thịt đỏ và lòng đỏ trứng, cùng việc ưu tiên chất béo không no bão hòa từ dầu olive, dầu hạt lanh, và cá hồi, sẽ có lợi cho sức khỏe tim mạch.
- Kiểm soát huyết áp và natri cũng đóng vai trò quan trọng. Việc giảm muối và natri trong khẩu phần, kết hợp với ăn uống giàu kali từ các loại trái cây và rau xanh, giúp duy trì huyết áp ổn định.
- Hạn chế tiêu thụ đường và chọn lựa thực phẩm ít đường như trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt giúp kiểm soát cân nặng và đảm bảo ổn định đường huyết.
- Bổ sung chất xơ từ rau củ, quả, và ngũ cốc nguyên hạt, cùng việc thêm vào chế độ ăn các loại axit béo omega-3 từ cá hồi, chia seeds, hạt lanh, sẽ hỗ trợ chức năng tiêu hóa và giảm cholesterol.
Tuân thủ việc sử dụng thuốc và phương pháp điều trị
- Uống thuốc đúng liều lượng và thời gian: Bệnh mạch vành chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn, nên việc sử dụng thuốc kết hợp với các phương pháp không dùng thuốc là quan trọng. Tuân thủ chỉ định của bác sĩ và không tự ý ngưng thuốc.
- Thuốc giảm cơn đau thắt ngực và làm giảm biến cố: Bao gồm thuốc nhóm nitrat, thuốc chẹn beta, thuốc chẹn kênh canxi.
- Thuốc làm giảm mỡ máu: Như thuốc statin (zocor, crestor 10mg, lipitor…) và thuốc chống kết tập tiểu cầu.
Tuân thủ đúng các biện pháp trên sẽ giúp kiểm soát bệnh mạch vành, giảm nguy cơ nhập viện và tử vong.
