Hội chứng Tic ảnh hưởng đến khoảng 20% trẻ trong độ tuổi học đường, và thường thấy tỷ lệ cao hơn ở bé trai, với con số lên đến gấp 3 lần so với bé gái.
Phổ biến nhất là Hội chứng Tic thường trầm trọng nhất khi trẻ ở độ tuổi khoảng 11 – 12, sau đó có sự giảm dần khi họ tiến vào giai đoạn dậy thì.
Hội chứng Tic là gì?
Hội chứng Tic là tình trạng rối loạn hành vi khi mà một loạt các động tác hoặc âm thanh không tự chủ, xảy ra bất ngờ và không thể kiểm soát. Hội chứng Tic có thể ảnh hưởng đến người mọi lứa tuổi, nhưng nó thường xuất hiện ở trẻ em và thiếu niên.
Hội chứng Tic có thể tạo ra rất nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày của trẻ, như gây ra sự tự ti, khó khăn trong việc tập trung, và tạo ra rào cản trong việc tham gia vào các hoạt động xã hội.
Đối với phụ huynh, việc hiểu về Hội chứng Tic của con cái có thể giảm đi lo lắng và chia sẻ cùng với, giúp xây dựng một môi trường lành mạnh và yêu thương cho trẻ. HƠn nữa, có kiến thức sẽ giúp cha mẹ có cách ứng phó và tìm kiếm phương pháp điều trị sớm nhất cho những đứa trẻ mắc hội chứng Tic.
Hội chứng Tic xảy ra bởi nguyên nhân nào?
Yếu tố di truyền
Yếu tố di truyền là một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào sự phát triển của Hội chứng Tic. Nếu trong gia đình có người thân đã từng mắc Hội chứng Tic, khả năng cao con cái sẽ có nguy cơ cao hơn bị bệnh này.
Các nghiên cứu gen học đã xác định được một số gen liên quan đến sự xuất hiện của tic trong gia đình.
Tác động của môi trường
Các yếu tố như căng thẳng, áp lực từ công việc hoặc học tập, sử dụng các chất kích thích như caffeine hoặc thuốc methamphetamine có thể kích thích sự xuất hiện của tic.
Hoặc một số yếu tố môi trường xung quanh như các chất hóa học, chất gây dị ứng, cá trò chơi điện tử là những nguyên nhân hàng đầu gây hội chứng Tic ở trẻ
Các nghiên cứu khoa học liên tục được tiến hành để hiểu rõ hơn về nguyên nhân của Hội chứng Tic. Các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu về sự hoạt động của hệ thống thần kinh, đặc biệt là vùng não gọi là basal ganglia, để tìm hiểu vai trò của nó trong việc xuất hiện tic.
Các bệnh thoái hóa thần kinh, chẳng hạn như bệnh Huntington, nhũn não và bệnh tế bào gai thần kinh, cũng có khả năng làm tăng nguy cơ phát triển Hội chứng Tic. Ngoài ra, Hội chứng Tic có thể xuất hiện trong các tình huống sau đây:
- Mẹ và bé gặp phải các biến chứng trong quá trình sinh con.
- Mẹ bầu đã tiêu thụ rượu hoặc hút thuốc trong thời kỳ mang thai.
- Trẻ bị nhiễm trùng liên cầu khuẩn nhóm A.
- Trẻ sở hữu khả năng sinh lý nhẹ cân.
Tuy chưa có những kết luận chính xác cho những nguyên nhân gây hội chứng Tic đang được nghiên cứu để hiểu rõ hơn về cách chúng có thể góp phần vào việc phát triển tình trạng này.
Triệu chứng và các loại rối loạn Tic
Tic chuyển động
- Tic chuyển động liên quan đến các cử động không tự chủ của đầu và vai, như nháy mắt, lắc đầu, tự vỗ vào người, hoặc chun mũi.
- Thường thì Tic chuyển động xuất hiện trước Tic âm thanh.
Tic âm thanh
- Rối loạn Tic âm thanh liên quan đến việc lặp lại tiếng ho, hắng giọng, rên rỉ, các từ, cụm từ hoặc lời nói của người khác.
Phân loại theo tính phức tạp
Rối loạn Tic đơn giản
- Tic đơn giản liên quan đến một nhóm cơ hoặc âm thanh đơn giản như thở dài, ho, lẩm bẩm, tặc lưỡi, hắng giọng, hoặc la hét.
- Tic vận động đơn giản bao gồm nháy mắt, nhún vai, chun mũi, lắc đầu, hoặc giật cơ hàm.
Hội chứng Tic phức tạp:
- Hội chứng Tic phức tạp liên quan đến nhiều nhóm cơ và âm thanh phức tạp như việc lặp lại các từ hoặc câu lặp đi lặp lại và không phù hợp với bối cảnh.
- Trẻ có thể lặp lại lời của chính mình hoặc bắt chước lại giọng của người khác.
- Có thể bao gồm các hành động như tự cắn, tự vỗ vào người, nhảy nhót, giậm chân, xoay tròn.
Phân loại theo thời gian
Tic tạm thời
- Tic tạm thời xuất hiện trong khoảng một tháng đến một năm liên tục và thường bắt đầu trước 18 tuổi.
- Thường là Tic chuyển động và ít khi gắn với Tic âm thanh.
Tic mãn tính:
- Tic mãn tính biểu hiện trong khoảng một năm trở lên, trước 18 tuổi.
- Có thể là Tic chuyển động hoặc Tic âm thanh hoặc cả hai.
Hội chứng Tourette:
- Là một chứng rối loạn Tic phức tạp có cả Tic chuyển động và Tic âm thanh.
- Thường là rối loạn Tic nghiêm trọng nhất nhưng cũng ít phổ biến nhất.
- Thường đi kèm với các rối loạn thần kinh khác như ADHD và OCD.
- Triệu chứng có thể cải thiện theo tuổi tác.
TIC không phải là một hội chứng quá nguy hiểm và hoàn toàn có thể chữa khỏi. Các biểu hiện của bệnh không có tính ổn định có thể tăng hoặc giảm qua từng giai đoạn. Các biểu hiện có nhiều mức độ nhưng đều không đe dọa tới tính mạng của trẻ. Nếu sử dụng đúng phương pháp để điều trị bệnh thì việc chấm dứt tình trạng bệnh là vô cùng đơn giản
Phương pháp điều trị hội chứng Tic
Phương pháp tư duy và hành vi (CBIT – Comprehensive Behavioral Intervention for Tics)
- CBIT là một phương pháp tư duy và hành vi được sử dụng rộng rãi để điều trị Hội chứng Tic.
- CBIT tập trung vào việc giảm thiểu và kiểm soát tic bằng cách áp dụng các kỹ thuật như hạn chế tic, thay thế tic bằng các hành vi khác, và tạo ra môi trường ủng hộ.
- Quá trình này thường đi kèm với việc theo dõi và ghi nhận tic để theo dõi tiến trình và đánh giá hiệu quả.
Dùng thuốc để điều trị
- Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để kiểm soát các triệu chứng của Hội chứng Tic.
- Thuốc thường được sử dụng bao gồm các loại thuốc kháng kích thích và thuốc neuroleptic, nhưng việc sử dụng thuốc cần được điều chỉnh cẩn thận để đảm bảo hiệu quả và giảm thiểu tác dụng phụ.
Hỗ trợ tâm lý và gia đình
- Hỗ trợ tâm lý: Hội chứng Tic có thể gây ra tình trạng căng thẳng và sự tự ti ở bệnh nhân. Hỗ trợ tâm lý từ chuyên gia có thể giúp bệnh nhân hiểu và quản lý tốt hơn các triệu chứng và tạo ra một cách tiếp cận tích cực đối với tình trạng của họ.
- Hỗ trợ gia đình: Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ bệnh nhân. Họ cần được giáo dục về Hội chứng Tic, cách ứng phó, và cách tạo môi trường ủng hộ cho người bệnh.
- Tạo ra môi trường ủng hộ: Môi trường gia đình và xã hội có thể được điều chỉnh để giảm thiểu căng thẳng và khó khăn của người bệnh, giúp họ quản lý tốt hơn các triệu chứng tic.
Làm thế nào để sống tốt hơn với Tic?
Để sống tốt hơn với Hội chứng Tic, bệnh nhân và gia đình cần hiểu rõ về tình trạng này. Học về các triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị có thể giúp họ đối phó tốt hơn.
Các biểu hiện của Tic thường tăng khi bệnh nhân căng thẳng. Người mắc hội chứng Tic học cách quản lý căng thẳng thông qua kỹ thuật thư giãn, thiền, hoặc tập thể dục có thể giúp giảm triệu chứng.
Quan trọng, gia đình và bạn bè là những người đồng hành trong việc tạo ra môi trường lành mạnh, yêu thương. Tất cả cần được giáo dục về Tic và cách hỗ trợ bệnh nhân.
Nếu cần, hỗ trợ tâm lý từ chuyên gia có thể giúp bệnh nhân và gia đình thấu hiểu tình trạng và cách ứng phó hiệu quả.
Ngoài ra, chế độ ăn uống lành mạnh và những thức ăn giàu megie sẽ giúp ích rất nhiều cho trẻ mắc bệnh tic. Đồng thời phụ huỳnh cần kiểm tra những thực phẩm trẻ thường hay ăn. Tuyệt đối không cho trẻ ăn các thực phẩm tư sữa màu nhân tạo, chứa nhiều chất bảo quản và các thực phẩm gluten khác trong một thời gian.
Việc sống tốt hơn với rối loạn Tic đòi hỏi sự hiểu biết, quản lý căng thẳng, hỗ trợ tâm lý, và chế độ ăn uống lành mạnh. Bằng sự thông cảm, hỗ trợ, và hợp tác, cộng động và xã hội có thể giúp họ vượt qua những thách thức, cải thiện nhanh chóng để có cuộc sống ngày tốt hơn.
