Theo dữ liệu kết quả thăm khám từ Bệnh viện Nhi Trung ương trong khoảng thời gian từ tháng 9/2017 đến tháng 4/2021 đã cho thấy sự xuất hiện của hiện tượng dậy thì sớm ở trẻ em, với tổng cộng 694 trường hợp được ghi nhận. Trong số này, phân bố giữa nam và nữ có sự chênh lệch đáng kể: chỉ có 21 trẻ là nam (chiếm 3%), trong khi 673 trẻ là nữ (chiếm 97%).
Tình trạng dậy thì sớm ở trẻ đang diễn biến không lường trước và ngày càng gia tăng. Một trong những nguyên nhân có thể góp phần vào tình trạng này là do trẻ em tiêu thụ quá nhiều thực phẩm kích thích gây ra hiện tượng dậy thì sớm.
Dậy thì sớm ở trẻ biểu hiện như thế nào?
Dậy thì sớm ở trẻ biểu hiện qua nhiều dấu hiệu và biểu hiện về sự phát triển tình dục, tuy nhiên, cần lưu ý rằng mỗi trẻ có thể có biểu hiện và thời gian dậy thì khác nhau. Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp:
- Phát triển vùng ngực: Ở cả nam và nữ, một trong những biểu hiện đáng chú ý nhất của sự dậy thì sớm là sự phát triển vùng ngực. Ở bé gái, ngực bắt đầu phình to và có thể trở nên đau nhức.
- Sự thay đổi vùng rốn: Sự phát triển vùng rốn, cả nam và nữ, có thể là một dấu hiệu sự dậy thì sớm. Ở nam, sự phát triển này có thể bao gồm sự mọc lông rốn và sự thay đổi về kích thước của bộ phận sinh dục ngoại trừ.
- Sự thay đổi giọng nói: Nam và nữ có thể trải qua sự thay đổi về giọng nói khi bắt đầu dậy thì sớm. Giọng có thể trở nên sâu hơn ở nam và tạo ra sự khác biệt so với giọng trẻ.
- Xuất hiện kinh nguyệt: Ở các bé gái, sự dậy thì sớm thường đi kèm với việc bắt đầu kinh nguyệt. Điều này có thể xảy ra từ một vài tháng đến vài năm trước tuổi bình thường.
- Sự thay đổi về tâm lý và tư duy: Đây là một vấn đề có thể ảnh hưởng đến tâm lý và tư duy của trẻ. Chúng có thể trở nên nhạy cảm hơn hoặc trải qua biểu hiện tâm lý khác nhau.
- Tăng trọng nhanh: Trẻ dậy thì sớm có thể trải qua giai đoạn tăng trọng nhanh, và do đó, có thể tăng cân và cao nhanh hơn so với trẻ đồng trang lứa.
- Sự thay đổi về da dầu và mụn trứng cá: Một số trẻ có thể trải qua sự thay đổi về da, bao gồm da dầu hơn và sự xuất hiện của mụn trứng cá.
Vì sao thực phẩm là yếu tố gây dậy thì sớm ở trẻ?
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan mạnh mẽ giữa chế độ ăn và nguy cơ sự dậy thì sớm ở trẻ em. Trong một số nghiên cứu, việc tiêu thụ lượng lớn protein động vật, bao gồm thịt, sữa và các sản phẩm từ sữa, ở trẻ trong độ tuổi từ 3 đến 7 có thể dẫn đến việc dậy thì sớm.
Hơn nữa, các nghiên cứu khác đã xác định rằng trẻ em có chế độ ăn giàu protein động vật có thể trải qua sự dậy thì sớm khoảng 7 tháng trước so với độ tuổi dậy thì trung bình, trong khi trẻ ăn nhiều protein thực vật có thể trì hoãn sự dậy thì khoảng 7 tháng.
Dưới đây là một số giải thích về tại sao thực phẩm có thể góp phần vào tình trạng này:
- Hormon tăng trưởng: Một số thực phẩm có thể chứa các hợp chất hoặc hormone có khả năng kích thích tăng trưởng và phát triển sớm. Cụ thể, thức ăn chứa hormone tăng trưởng như IGF-1 (Insulin-like Growth Factor-1) có thể thúc đẩy quá trình dậy thì sớm ở trẻ em.
- Chất xơ thấp: Chế độ ăn ít chất xơ có thể dẫn đến tăng nồng độ đường trong máu và tạo điều kiện cho sự phát triển sớm của cơ quan sinh dục.
- Thức ăn chứa hormone gây nên sự gây dậy thì sớm: Có một số thực phẩm được gia súc và gia cầm tiêm hormone tăng trưởng để tăng cường tốc độ tăng trọng, và việc tiêu thụ thịt hoặc sản phẩm từ các loại động vật này có thể đưa hormone này vào cơ thể trẻ em.
- Chất bảo quản và hóa chất trong thực phẩm: Các chất bảo quản và hóa chất có thể gây ra các tác động không mong muốn trong cơ thể, bao gồm tác động đến tình dục và sự phát triển.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng dậy thì sớm ở trẻ có thể phức tạp và chưa được hiểu rõ hoàn toàn, vì vậy việc duy trì một chế độ ăn lành mạnh và thực hiện theo sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng là quan trọng để bảo vệ sức khỏe của trẻ.
Danh sách thực phẩm gây dậy thì sớm ở trẻ
Dưới đây là danh sách các thực phẩm có tiềm năng gây ra sự dậy thì sớm ở trẻ em, và việc của bố mẹ là cần phải cẩn thận và lưu ý đối với những thực phẩm này:
Nước ngọt và sữa
Nước ngọt thường chứa nhiều đường (fructose) có thể dẫn đến tăng cân và gây ra sự phát triển không bình thường ở vùng bụng, đùi, bắp tay và cơ quan nội tạng. Các chất trong nước ngọt có thể ảnh hưởng đến não và cơ quan sinh dục, gây dậy thì sớm ở trẻ.
Sữa và sản phẩm từ sữa chứa nhiều hormone tăng trưởng và IGF-1, có thể gây kích thích sự phát triển sớm.
Đồ ăn vặt
Đây là một trong những loại thực phẩm được tiêu thụ nhiều nhất, đặc biệt ở lứa tuổi trẻ em. Thực phẩm như bánh ngọt, bim bim, kẹo, và đồ ăn vặt thường chứa nhiều đường, năng lượng cao, và muối. Chúng có thể dẫn đến tăng cân và béo phì, ảnh hưởng đến hormone và gây dậy thì sớm.
Thực phẩm chức năng và giàu dinh dưỡng
Bổ sung dinh dưỡng là quan trọng, nhưng sử dụng quá mức các loại thực phẩm chức năng, vitamin tổng hợp hoặc dùng thừa sắt có thể tạo ra sự thay đổi trong cơ thể và gây dậy thì sớm.
Thịt gia cầm vùng cổ
Thịt từ vùng cổ của gia cầm như gà, ngan, ngỗng, và vịt thường chứa nhiều chất tăng trưởng. Khi trẻ ăn nhiều thịt này, các chất này có thể ảnh hưởng đến phát triển và gây dậy thì sớm.
Rau củ trái mùa
Nhiều loại rau củ trái mùa có thể chứa các chất độc hại từ việc trồng trọt và chăm sóc. Khi trẻ ăn chúng, nguy cơ dậy thì sớm có thể tăng cao.
Mật ong
Mật ong thường chứa nhiều estrogen, một hormone giới tính nữ. Sử dụng quá nhiều mật ong có thể gây ra sự thay đổi trong phát triển tình dục và gây dậy thì sớm ở trẻ.
Thức ăn chiên và dầu mỡ
Thức ăn chiên và nhiều dầu mỡ, mặc dù có hương vị ngon, thường chứa nhiều năng lượng và có thể gây rối loạn chuyển hóa nội tiết, dẫn đến dậy thì sớm và các vấn đề sức khỏe.
Thịt cá công nghiệp
Thịt cá từ chăn nuôi công nghiệp thường có chứa các chất tăng trưởng do nuôi cá bằng cách sử dụng thuốc tăng trưởng. Khi trẻ ăn nhiều thịt cá này, có thể gây ảnh hưởng đến phát triển và gây dậy thì sớm.
Thực phẩm đóng hộp
Thực phẩm đóng hộp thường chứa các chất bảo quản, chất tạo màu và chất tạo mùi, có thể ảnh hưởng đến hormone giới tính và dẫn đến sự dậy thì sớm.
Nội tạng động vật
Ăn các món ăn được chế biến từ nội tạng động vật có thể dẫn đến tăng cân và gây ra các vấn đề về sức khỏe, bao gồm dậy thì sớm.
Việc lựa chọn chế độ ăn uống cho trẻ là rất quan trọng và cần cân nhắc. Nên tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo trẻ có một chế độ ăn lành mạnh và thích hợp cho sự phát triển của chúng.
Kết luận
Để giảm nguy cơ sự dậy thì sớm ở trẻ em, bố mẹ và người nuôi dưỡng cần cung cấp một chế độ ăn lành mạnh, đa dạng, và cân đối cho trẻ, bao gồm rau, trái cây, thực phẩm giàu dinh dưỡng và nước uống không đường. Giới hạn tiêu thụ các loại thực phẩm có tiềm năng gây dậy thì sớm như nước ngọt, đồ ăn vặt, và thực phẩm đóng hộp.
Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ là một phần quan trọng trong việc đảm bảo họ phát triển toàn diện và có tương lai khỏe mạnh. Chúng ta không chỉ cần tập trung vào việc ngăn chặn sự dậy thì sớm mà còn cần thúc đẩy những thói quen ăn uống lành mạnh từ khi còn nhỏ. Điều này có thể giúp trẻ phát triển một cơ địa khỏe mạnh, giảm nguy cơ nhiều vấn đề sức khỏe, và tạo nền tảng cho tương lai của chúng.
Bố mẹ đã và đang phát hiện tình trạng này của con thì có thể liên hệ tư vấn với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng của lamoi.com.vn để xác định nhu cầu dinh dưỡng riêng của trẻ và hạn chế sử dụng thực phẩm chức năng mà không được chỉ định.
